عزت‌الله انتظامی بازیگر پرسابقه تئاتر و سینما، کارگردان تئاتر، سینما و تلویزیون، ملقب به آقای بازیگر سینمای ایران بود. او به عنوان یکی از چهره‌های ماندگار ایران در سال 1382 انتخاب شد. انتظامی اولین بازیگر ایرانی بود که از یک جشنواره بین المللی جایزه دریافت کرد. زندگینامه این بازیگر در قالب مستند سینمایی … و آسمان آبی، ساخته غزاله سلطانی قصه زندگی این بازیگر بزرگ را تعریف می‌کند. او یک بازیگر صاحب سبک و بی‌بدیل در سینمای ایران بود که با اغلب کارگردان‌های برجسته سینمای ایران مثل داریوش مهرجویی، علی حاتمی، ناصر تقوایی، مسعود کیمیایی و محسن مخملباف کار کرد. انتظامی، بازیگر پرکاری بود و در کارنامه سینمایی‌اش نام بیش از پنجاه فیلم دیده می‌شود.
در ادامه این مقاله همراه ما باشید تا با این بازیگر فقید و نامی بیشتر آشنا شوید.
بیوگرافی عزت‌الله انتظامی
او در تاریخ 31 خرداد ماه سال 1303 در محله سنگلج تهران چشم به جهان گشود و چهار برادر به نام‌های محمد انتظامی، احمد انتظامی، محمود انتظامی، قدرت‌الله انتظامی دارد. بعد از طی کردن تحصیلات مقدماتی، به هنرستان صنعتی تهران ورود پیدا کرد و در رشته برق شروع به تحصیل کرد. او در سال 1326 به زمینه هنر ورود پیدا کرد و با اندوخته‌های هنری کم نمایش و تئاتر به کشور آلمان رفت و به یک مدرسه شبانه آموزش سینما و تئاتر در شهر هانوفر وارد شد. با گذراندن دوره‌های آموزشی تئاتر به ایران بازگشت و به دلیل فضای نامناسب سینما از لحاظ اخلاقی، به کار دوبله فیلم، اجرای نمایش و حضور در تلویزیون روی آورد. او در سال 1348 هم تصمیم به کسب تجربه آکادمیک گرفت و توانست بدون کنکور وارد دانشگاه هنرهای زیبای دانشگاه تهران در رشته تئاتر شود. بعد از فراغت از تحصیلات دانشگاهی، حدود سال های 1353،1352 به تدریس رشته تئاتر در دانشکده هنرهای زیبا و دانشگاه الزهرا کنونی پرداخت.
عزت‌الله انتظامی در سال 1324 وقتی 21 ساله بود با همسرش منیا انتظامی ازدواج کرد و صاحب سه فرزند پسر به نام مجید، شهاب و رامین شدند. مجید انتظامی آهنگساز موسیقی فیلم، نوازنده ابوا و مدرس موسیقی است و دو پسر دیگرش در آلمان هستند. همسرش مینا انتظامی در سال 1389 دار فانی را وداع گفت.
آغاز فعالیت هنری
انتظامی از حدود 14سالگی تئاتر را با پيش‌پرده‌خوانی در تماشاخانه‌های لاله‌زار آغاز كرد. وی بعد از گذشت یک سال به تماشاخانه‌های هنر و فرهنگ تهران رفت. اولین نمایش حرفه‌ای او اولتیماتوم در سال 1320 بود که در تئاتر پاریس خیابان لاله‌زار اجرا کرد و در بیشتر از ده نمایش دیگر تا سال 1326 حضور یافت.
ورود به سینما
اولین تجربه سینمایی وی بازی در فیلم واریته بهاری در سال 1328، ساخته پرویز خطیبی بود. او در سال 1348 بعد از بیست سال، با حضورش در سینما با فیلم تحسین شده گاو به کارگردانی داریوش مهرجویی بسیار درخشید. انتظامی با بازی دراین فیلم مورد توجه محافل سینمایی قرار گرفت و بعد از این فیلم مجموعه‌ای از آثار ماندگار سینمای ایران با نقش آفرینی او ساخته شد. در کارنامه بازیگری‌اش با کارگردانان معروفی مثل علی حاتمی، ناصر تقوایی، داریوش مهرجویی، مسعود کیمیایی همکاری داشته است. این فعالیت متداوم و هنرآفرینی بی‌مانند او در زمینه سینما لقب آقای بازیگر را برای او به ارمغان داشته است. در میان انبوهی از فیلم‌های او می‌شود آثار شاخصی مانند: گاو، دایره مینا، آقای هالو، صادق کرده، ستارخان، کمال الملک، حکم، اجاره نشین‌ها، هامون، روسری آبی، روز واقعه، روز فرشته و چهل سالگی را نام برد. انتظامی در مستندی به نام عشق پرداز در کنار محمود فرشچیان هم به ایفای نقش پرداخته است.
آثار ماندگار پس از انقلاب او
عزت‌الله انتظامی بعد از انقلاب و مخصوصا در دهه شصت در انواع متفاوتی از نقش‌ها به بهترین شکل حضور پیدا کرد. بازی زیبای او در فیلم‌های حاجی واشینگتن، اجاره نشین‌ها، گراند سینما، هامون، بانو، گاو، ستارخان، صادق کرده، خانه خلوت، ناصرالدین شاه اکتور سینما، روز فرشته، روسری آبی، مینای شهر خاموش، ستاره‌ها ۱: ستاره می‌شود، دیوانه از قفس پرید، خانه‌ای روی آب و راه آبی ابریشم، منتهای هنرنمایی او و فیلم‌های جاودانش می‌باشد. فیلم گاوخونی دومین همکاری او با بهروز افخمی و جایی برای زندگی هم چهارمین تجربه او با محمد بزرگ‌نیا بود. برای اولین بار هم با مسعود کیمیایی یکی از کارگردانان صاحب سبک سینمای ایران و در سن 79 سالگی در فیلم حکم همکاری کرد.
برخی از دیالوگ‌های ماندگار آقای بازیگر
- خدا رحمت کنه صادق هدایت رو. یه چیزی رو تو جوونی بهم گفت که تا دنیاست توی گوشمه، گفت: آدمیزاد یه سرمایه بزرگ داره، خودکشی. نه از ترس، دنیا تنگه، بهت توهین شد طاقت نیاوردی یا خوردی به بن بست برو سراغ سرمایت. پول دفنتو آماده کن مزاحم کسی نباشی. خدافظ. (حکم)
- تو این دنیا بخل و حسادت و تنگ نظری شغل دوم همه مردمه. (خانه‌ای روی آب)
- تو به من گفتی دو تا گلدون میخوای بذاری سر پشت بومت که باصفا بشه، نه اینکه سرتاسر سقف خونه مردمو برینی بهش. (اجاره نشین‌ها)
- بابا…راسته میگن مادر من از دست تو دق کرد و مرد؟ نه من از دست مادرت دق کردم. ولی وقتی تو مردی مادرم زنده نبود. بله زنده نبود ولی هرشب خوابشو میدیدم. منم هرشب خواب تورو می‌بینم. ههه… پس به‌پا دق نکنی. (گاو خونی)
- فرش عظیمی بدین کوچکی بافتن از کلاف رنگ و سرانگشت قلم صنعت سحر می‌خواهد. (کمال الملک)
- دلم میخود تریاکو ترکش کنم، صبحا برم زورخونه ورزش کنم. (گاو خونی)
فوت انتظامی
عزت‌الله انتظامی سه ماه قبل از مرگ، به دلیل زمین خوردن در خانه گرفتار مشکلات جسمی شد و از همان وقت تحت درمان بود، اما نهایتا در بامداد 26 مرداد ماه سال 1397 در بیمارستان باهنر تهران بر اثر سکته مغزی و کهولت سن، در سن 94 سالگی فوت کرد. تشییع پیکر این هنرمند در تاریخ 28 مرداد ماه سال 1397 روبروی تالار وحدت برگزار شد. پیکر او در قطعه هنرمندان بهشت زهرا به خاک سپرده شد. بعد از فوتش، در افتتاحیه سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر از او یاد و تقدیر شد. در سال 1398 در اولین سالگرد مرگ او از سردیس و پلاک خیابان وی رونمایی به عمل آمد.
جوایز او
- کاندید تندیس زرین بهترین بازیگر نقش اول مرد جشن خانه سینما 1387 برای فیلم ستاره‌ها ۱: ستاره می‌شود.
- برنده تندیس بهترین بازیگر نقش مکمل مرد جشنواره بین المللی فیلم بیروت 2008 برای فیلم شب.
- کاندید تندیس زرین بهترین بازیگر نقش اول مرد جشن خانه سینما 1386 برای فیلم مینای شهر خاموش.
- نامزد سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد جشنواره فیلم فجر 1384 برای فیلم ستاره‌ها ۱: ستاره می‌شود.
- نامزد سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد جشنواره فیلم فجر 1383 برای فیلم جایی برای زندگی.
- سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد بخش بین الملل جشنواره فیلم فجر 1382 برای فیلم گاوخونی.
- برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد جشنواره فیلم فجر 1380 برای فیلم خانه‌ای روی آب.
- کاندید تندیس زرین بهترین بازیگر نقش اول مرد جشن خانه سینما 1377 برای فیلم حاجی واشینگتن.
- برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد جشنواره فیلم فجر 1372 برای فیلم روز فرشته.
- لوح تقدیر بهترین بازیگر نقش اول مرد جشنواره فیلم فجر 1370 برای فیلم خانه خلوت و ناصرالدین شاه آکتور سینما.
- جایزه ویژه هیئت داوران بهترین بازیگر نقش اول مرد جشنواره سه قاره 1991 برای فیلم گاو.
- نامزد سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد جشنواره فیلم فجر 1368 برای فیلم هامون.
- برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد جشنواره فیلم فجر 1367 برای فیلم گراند سینما.
- نامزد سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد جشنواره فیلم فجر 1365 برای فیلم اجاره‌نشین‌ها.
- برنده هوگو نقره‌ای بهترین بازیگر نقش اول مرد جشنواره بین المللی فیلم شیکاگو 1971 برای فیلم گاو.
- برنده مجسمه بهترین بازیگر نقش مکمل مرد جشنواره سینمایی سپاس 1349 برای فیلم آقای هالو.
بهترین بیوگرافی
