جمشید مشایخی از بازیگران پیشکسوت و چهره‌های ماندگار سینما، تئاتر و تلویزیون ایران بود. او دارای نشان درجه یک فرهنگ و هنر بوده و فعالیت هنری خود را پیش از انقلاب اسلامی، آغاز کرد و از بازیگران پرکار قبل از انقلاب است. مشایخی برگزیده ششمین دوره همایش چهره‌های ماندگار است و یکی از تماشاخانه‌های تئاتر خاوران تهران به اسم او می‌باشد. وی در سال 13۹۳ به عنوان سفیر سلامت چشم و بینایی و در سال 13۹۴ به عنوان سفیر سلامت از طرف وزارت بهداشت و دانشکده علوم پزشکی دانشگاه تهران معرفی شد و به او تندیس سلامت داده شد.
بیوگرافی جمشید مشایخی
جمشید مشایخی متولد ششم آذر ۱۳۱۳ در تهران می‌باشد. اصالتش به تنکابن در استان مازندران می‌رسد. پدرش تحصیل کرده آلمان و سوئد بود و به عنوان افسر شیمیست در کارخانه شیمیایی ارتش کار می‌کرد. مادرش نیز خانه‌دار بود. او شش خواهر و برادر به نام‌های علی، فرهاد، مریم، لیدا، امیر و ویدا داشت.وی تحصیلات خود در رشته تئاتر را نیمه تمام باقی گذاشت.
همسر مشایخی گیتی رئوفی، دختر عمه او بود که در تاریخ 29 دی ماه سال 1315 در شهر قزوین به دنیا آمد. او دارای مدرک تحصیلی فوق دیپلم از دانشگاه تهران است که بعد از ازدواج با همسر هنرمندش توانست پله‌های موفقیت را سریعتر طی کند. حاصل ازدواج آن‌ها 3 فرزند، یک دختر و دو پسر بوده است. یک دختر به نام نغمه مشایخی و دو پسر به نام‌های سام و نادر مشایخی می‌باشند. فرزندان مشایخی و همسرش موسیقی دانان بزرگی هستند. نادر، شناخته شده‌ترین فرزند مشایخی است که حالا رهبر ارکستر تهران است و سال‌ها در اتریش موسیقی خواند و ارکستر‌های مختلفی را رهبری کرد.
آغاز فعالیت هنری
او در سال 1336 در اداره تازی تأسیس هنرهای دراماتیک استخدام شد. شروع کارش در برنامه نمایشی کانال سوم غیر دولتی به عنوان بازیگر بود. اولین کار هنری او در سال 1339 در تله تئاتر بعد از سی سال به کارگردانی علی نصیریان بود. با فیلم کوتاه جلد مار در سال 1342 ساخته هژیر داریوش در کنار فخری خوروش جلوی دوربین رفت. برای مدتی به دلیل بازی در کار سینمایی از صحنه تئاتر اخراج شد.
فعالیت حرفه‌ای
او کار حرفه‌ای خود را به طور رسمی از سال 1349 شروع کرد. خشت و آیینه ساخته ابراهیم گلستان، اولین نقش سینمایی جمشید مشایخی بود که با فیلم‌هایی مثل گاو به کارگردانی داریوش مهرجویی، قیصر اثر مسعود کیمیایی، شازده احتجاب کار بهمن فرمان‌آرا و سوته دلان به کارگردانی علی حاتمی در قبل از انقلاب ادامه یافت. نخستین اثر مهم او بازی در فیلم قیصر در نقش خان دایی بود.
او در بین سال‌های 1360 تا 1390 خورشیدی، در ده‌ها فیلم سینمایی دیگر بازی کرد که از آن‌ها می‌توان کمال‌الملک به کارگردانی علی حاتمی، گمشده کار مهدی صباغ‌زاده، سرب به کارگردانی مسعود کیمیایی، روز واقعه از شهرام اسدی، خانه‌ای روی آب و یک بوس کوچولو ساخته‌های بهمن فرمان‌آرا، را نام برد.
داستان‌های مولوی و سلطان صاحبقران به کارگردانی علی حاتمی، دو سریال شاخص تلویزیونی او در دهه ۵۰ هستند. پاییز صحرا کار اسدالله نیک‌نژاد، هزار دستان از علی حاتمی، امام علی به کارگردانی داود میرباقری و تبریز در مه ساخته محمدرضا ورزی هم از سریال‌هایی بودند که جمشید مشایخی بعد از انقلاب در آن‌ها بازی کرد.
این هنرمند تا به امروز ایفاگر نقش‌های متفاوت و ماندگاری در ژانرها و سبک‌های مختلفی در سینما و تلویزیون بوده و با کارگردانان برجسته‌ای در طول تاریخ سینما همکاری کرده است، اما در کارنامه بازیگری او شاهد نقش‌های کم ارزشی نیز هستیم که به گفته او، پذیرفتن آن نقش‌ها را برای کمک به کارگردان‌ها قبول می‌کند، هرچند که به کارنامه بازیگری‌اش لطمه وارد شود.
دیگر آثار
از دیگر آثار او می‌توان به پدر آن دیگری، پایان خدمت، رنج و سرمستی، چک، جرم، سیزده ۵۹، زمهریر، یک گزارش واقعی، نسکافه داغ داغ، این ترانه عاشقانه نیست، پل سیزدهم، بله برون، شمعی در باد، آبادان، بانوی من، چشمان سیاه، کاغذ بی خط، بادام‌های تلخ، تهران روزگار نو، کمیته مجازات، تنها، حریف دل، اعاده امنیت، سلام به انتظار ۱۳۷۴، اشک و لبخند، چون ابر در بهاران، گالان، ملک خاتون، دخترک کنار مرداب، رانده شده، شاخه‌های بید و بسیاری دیگر اشاره کرد.
مستند مشایخی
این مستند در سال 1385 به کارگردانی الهام قره‌خانی و امیر مهرتاش با حضور شصت و پنج هنرمند و گویندگی پرویز پرستویی ساخته شد، که مستندی است از مروری بر زندگی‌نامه جمشید مشایخی. این مستند در نمایش عمومی خود با استقبال فراوانی روبرو شد.
درگذشت
سال ها پیش پس از درد معده پزشکان متوجه سرطان می‌شوند و احتمال زنده ماندش را کم می‌دانند اما در نهایت با عمل جراحی ۳۵ درصد روده را بر می‌دارند و او دوباره سلامتی خود را به دست می‌آورد. وی در تابستان 1397 برای دومین بار از ناحیه دستگاه گوارش و روده به علت مشکل چسبندگی و همچنین سنگ کیسه صفرا مورد عمل جراحی قرار گرفت. این بازیگر پیشکسوت که از بیماری گوارشی رنج می‌برد، در طول تعطیلات نوروز در بیمارستان عرفان بستری بود و در نهایت در 13 فروردین سال 1398 بر اثر سکته جان به جان آفرین تسلیم کرد.
جوایز و افتخارات
- برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد برای بازی در فیلم کمال الملک از جشنواره فیلم فجر
- برنده سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد برای بازی در فیلم گل‌های داوودی از جشنواره فیلم فجر
- برنده جایزه تندیس زرین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد برای بازی در فیلم بانوی من از جشن بزرگ سینمای ایران
- نامزد جایزه تندیس زرین بهترین بازیگر نقش اول مرد برای بازی در فیلم کمیته مجازات از جشن بزرگ سینمای ایران
- برنده جایزه بهترین بازیگر مرد از جشنواره جهانی فیلم پیونگ یانگ برای بازی در فیلم پدربزرگ
- برنده نشان رسمی چهره ماندگار از جشن چهره‌های ماندگار
- برنده نشان درجه یک فرهنگ و هنر در سال 1392
بهترین بیوگرافی
