خسرو شکیبایی یکی از هنرپیشه‌های صاحب نام و برجسته ایران بود که به خسرو سینمای ایران نیز شهرت دارد. او از جمله محبوب‌ترین بازیگران سینما و تلویزیون به شمار می‌رود. شکیبایی در عرصه‌ی تئاتر، تلویزیون و دوبله به صورت حرفهای فعالیت داشت. هامون او را همه می‌شناختند، او با بازی در نقش حمید هامون در این اثر موفق شد خود را به یکی از ماندگارترین چهره‌های سینمای ایران تبدیل کند، گویی هنر با گوشت و خون خسرو شکیبایی عجین شده بود. او غیر از بازیگری در زمینه‌های دیگری مانند خواندن دکلمه و شعر هم فعالیت می‌کرد.
در ادامه این مقاله همراه ما باشید تا با این هنرمند پرآوازه بیشتر آشنا شوید.
بیوگرافی خسرو شکیبایی
شکیبایی متولد هفت فروردین ماه سال1323 خورشیدی در خیابان مولوی تهران است. او تحصیلات آکادمیک خود را در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران در رشته بازیگری پشت سر گذاشت. پدرخسرو، احمد شکیبایی نام داشت که سرگرد ارتش بود. زمانی که خسرو فقط 14 سال داشت، پدرش را بر اثر بیماری سرطان از دست داد. مادر او هم فریده خاتمی نام داشت.
نام شناسنامه‌ای او خسرو بود اما خانواده و اقوام، او را با نام محمود می‌خواندند. از زمان کودکی که با پدرش به تئاتر می‌رفت به بازیگری علاقه داشت. او قبل از اینکه وارد عرصه تئاتر شود، مدتی در کانال سازی، آسانسورسازی و خیاطی فعالیت می‌کرد.
شکیبایی دو بار ازدواج کرد. همسر اول او تانیا جوهری، بازیگر بود و حاصل ازدواج آن‌ها یک فرزند به نام پوپک بود و این ازدواج به طلاق ختم شد. همسر دوم مرحوم شکیبایی پروین کوشیار بود، پوریا شکیبایی فرزند مشترک خسرو شکیبایی و پروین کوشیار است.
آغاز فعالیت هنری او
او برای اولین بار در سن نوزده سالگی روی صحنه تئاتر حضور پیدا کرد. او پس از مدتی به عباس جوانمرد نویسنده، کارگردان و بازیگر تئاتر معرفی شد و از آن به بعد، به عنوان یک بازیگر حرفهای در تئاتر مشغول به فعالیت شد. نمایش‌های بیا تا گل بر افشانیم، همه پسران من و شب بیست و یک از جمله نمایش‌هایی هستند که او در آن‌ها بازی کرد. او بعد از پنج سال از شروع فعالیتش در تئاتر یعنی در سال 1347 به حرفه دوبله ورود پیدا کرد.
ورود او به سینما
خسرو شکیبایی اولین بار در سال 1352 در فیلم کوتاه کتیبه به کارگردانی فریبرز صالح جلوی دوربین به ایفای نقش پرداخت. اولین تجربه‌ی فیلم سینمایی او با مسعود کیمیایی رقم خورد. در نمایش شب بیست و یکم او مورد توجه کیمایی قرار گرفت و بعد هم نقش کوتاهی در فیلم خط قرمز به کارگردانی کیمیایی داشت.
شکیبایی تا سال 1368 در فیلم‌هایی مثل دزد و نویسنده، ترن و رابطه حضور پیدا کرد. شروع شناخته شدن او به سال 1368 و بازی در فیلم هامون به کارگردانی داریوش مهرجویی برمی‌گردد. هامون بیانگر فردی به اسم حمید هامون است، کسی که به خاطر مشکلاتی که با همسر خود دارد زندگی وحشتناکی را می‌گذراند. هامون برای انجام رساله‌اش خانه‌اش را ترک می‌کند و دست به کارهای جنون‌آمیزی می‌زند.
هامون یکی از فیلم‌های مورد توجه سینمای ایران بود و همچنان هم در دسته فیلم‌های با ارزش ایرانی قرار می‌گیرد. داریوش مهرجویی گفته که فیلم هامون با الهام از رمان بوف کور نوشته صادق هدایت ساخته شده است. نام خسرو شکیبایی به وسیله بازی در هامون بر سرزبان‌ها افتاد. او برای بازی در این نقش سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد را در هشتمین جشنواره فیلم فجر دریافت کرد و منتقدان هم هامون و شکیبایی را مورد تحسین قرار دادند.
از دیگر فعالیت‌های سینمایی او
او برای بازی در فیلم کیمیا به کارگردانی احمدرضا درویش موفق شد سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول را دریافت کند. خسرو شکیبایی سومین سیمرغ دوران حرفهای خود را برای بازی در فیلم سالاد فصل گرفت. این بازیگر توانمند آخرین جایزه‌اش را هم برای بازی در فیلم کاغذ بی خط کسب کرد.
خسرو شکیبایی در دومین جشن منتقدان سینمایی در سال 1387، به عنوان یکی از برترین بازیگران سی سال سینمای ایران لقب گرفت. شکیبایی در زمینه بین‌المللی هم یک جایزه گرفت. او برای بازی در فیلم خواهران غریب موفق به کسب جایزه بهترین بازیگر نقش اول از جشنواره بین المللی فیلم پیونگ یانگ شد. او همچنین سه بار برای بازی در فیلم‌های کاغذ بی خط، سالاد فصل و حکم از طرف سایت ایران اکتور، جایزه بهترین بازیگر مرد را گرفت.
حضور او در تلویزیون
تلویزیون هم از حضور خسرو شکیبایی بهره‌مند شد. اولین حضور شکیبایی در تلویزیون به دومین سال فعالیت او یعنی سال 1354 برمی‌گردد. او در سال 1354 برای اولین بار در تلویزیون حضور پیدا کرد و در سریال سمک عیار بازی کرد. کوچک جنگلی، لحظه، مدرس، روزی روزگاری، خانه سبز، کاکتوس، آواز مه، تفنگ‌سرپر و در کنارهم دیگر مجموعه‌هایی بودند که شکیبایی در آن‌ها حضور داشت. خانه سبز از سریال‌های به یاد ماندنی کارنامه‌ی این بازیگر بزرگ است. او در فیلم‌های تلویزیونی مانند پیوند و آشیانه‌ای برای زندگی هم بازی کرده است.
سایر فعالیت‌ها
خسرو شکیبایی بعد از پنج سال حضور در تئاتر، فعالیت‌هایی در حوزه دوبله و صداپیشگی داشت. برجسته‌ترین دوبله‌ی او صداپیشگی فیلم شعله است. این هنرمند توانا حضور پررنگی در صداپیشگی و به خصوص دکلمه و شعر خوانی داشت. او به وسیله صدای بی‌همتایش اشعار شاعران معاصر مانند فروغ فرخزاد، سهراب سپهری، سید علی صالحی و محمدرضا عبدالملکیان را باز خوانی کرده و مجموعه‌های دکلمه و شعر مختلفی را انتشار داده است. مجموعه‌هایی مثل حجم سبز، پری‌خوانی و آلبوم سهراب از جمله آثار او محسوب می‌شوند.
درگذشت او
خسرو شکیبایی مدت‌ها بود که از بیماری دیابت و سرطان کبد رنج می‌برد. نهایتا او در سن 64 سالگی دار فانی را وداع گفت. او ساعت چهار صبح جمعه 28 تیر ماه 1387 به دلیل ایست قلبی فوت کرد، و در قطعه هنرمندان بهشت زهرا دفن شد. درگذشت این هنرمند درخشان جامعه هنری ایران را در شوک عمیقی فرو برد. در سال 1389 کتاب خسرو شکیبایی به تألیف الهام قره‌خانی با نگاهی به زاوایای متفاوت این هنرمند توسط انتشارات خانه فرهنگ و هنر گویا انتشار پیدا کرد.
بخشی از افتخارات
- برنده جایزه سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد در هشتمین جشنواره فیلم فجر برای هامون، سال 1368
- برنده جایزه سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد در سیزدهمین جشنواره فیلم فجر برای کیمیا، سال1373
- برنده جایزه سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد در بیست و سومین جشنواره فیلم فجر برای سالاد فصل، سال 1383
- دریافت دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش اول مرد برای اتوبوس شب در، سال 1385
- نامزد دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد برای فیلم سایه به سایه در پانزدهمین جشنواره فیلم فجر، سال1375
- نامزد دریافت سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد برای فیلم کاغذ بی خط در بیستمین جشنواره فیلم فجر، سال 1380
- بازیگر منتخب ماندگارترین نقش تاریخ سینمای ایران برای بازی در نقش حمید هامون در فیلم هامون، سال 1383
- برنده لوح زرین بهترین بازیگر مرد برای فیلم کاغذ بی خط، سال 1382
بهترین بیوگرافی
