رسول ملاقلی‌پور کارگردان، تهیه کننده و فیلمنامه‌نویس ایرانی بود. او فیلمنامه فیلم‌هایش را خود می‌نوشت، و شگرد فیلمنامه‌نویسی را از مطالعه آثار بهرام بیضایی آموخته بود. وی از مهمترین فیلمسازان مهم و مولف ژانر سینمای دفاع مقدس است و همانند ابراهیم حاتمی‌کیا بیشتر آثارش به موضوعات جنگ تحمیلی باز می‌گردد، که البته جهان سینمایی متفاوتی را در نسبت با ژانری واحد خلق کرده‌اند. سفر به چزابه مهمترین اثر و به گفته خودش شخصی‌ترین آن‌هاست. نشان افتخار جهادگر عرصه فرهنگ و هنر برای یک عمر فعالیت و دریافت سیمرغ بلورین بهترین فیلم از جشنواره فیلم فجر برای اثر پرواز در شب از جمله افتخارات وی محسوب می‌شود.
در ادامه این مقاله همراه ما باشید.
بیوگرافی رسول ملاقلی‌پور
رسول ملاقلی‌پور متولد 17 شهریور ماه سال 1334 در شهر اردبیل می‌باشد. او به دلیل فقر مالی خانواده موفق به ادامه تحصیل نشد. نام فرزند او علی ملاقلی‌پور است که او هم کارگردان و نویسنده ایرانی می‌باشد.
وی در سنین نوجوانی عکاسی را به صورت آماتور شروع کرد و در سال 1354 بازیگری تئاتر را به خاطر فن بیان و از بین بردن لکنت زبان انتخاب کرد، اما عکاسی را به شکل حرفه‌ای ادامه داد. در سال 1359 با شروع جنگ به عنوان عکاس و خبرنگار از آخرین روزهای مقاومت در خرمشهر عکس و خبر تهیه می‌کرد.
او با آخرین نفرات مجبور به عقب نشینی به شرق خرمشهر شد، این در حالی بود که با دوربین سوپر 8 توانست برای بار دوم فیلم‌برداری را همزمان با عکاسی تجربه کند. لذت و حس فیلم‌برداری باعث شد تا او تجربیات عکاسی و ظهور و چاپ در لابراتوار را این بار از ویزور فریم‌های متحرک ببیند.
آغاز فعالیت هنری
اولین تجربه داستانی او ساخت فیلم مستند از عملیات‌‌های مختلف دفاع مقدس بود و فیلم کوتاه شاه کوچک را با دوربین شانزده میلی متری ساخت که موفق به دریافت جایزه بهترین فیلم از جشنواره وحدت شد. اولین فیلم بلندش را در سال 1363 با نام نینوا ساخت و به این ترتیب به سینمای حرفه‌ای ورود پیدا کرد. با ساخت پرواز در شب در سال 1365 جایزه بهترین فیلم را از جشنواره پنجم فیلم فجر گرفت. با فیلم افق هم قدرت کارگردانی خود را به همه نشان داد و با ساخت فیلم‌های مجنون و خسوف مطابق با شرایط روز به پیش رفت، اما او با فیلم پناهنده در بین فیلمسازان به محبوبیت رسید.
از ساخته‌های دیگر او
سفر به چذابه
به اعتقاد بسیاری از منتقدان سینما، سفر به چزابه مهمترین فیلم رسول ملاقلی پور در کارنامه سینمایی اوست. خود ملاقلی‌پور درباره این فیلم گفته است که سفر به چزابه شخصی‌ترین فیلم زندگی من است. اصلا به سینما و مخاطب فکر نمی کردم. دلم می‌خواست این فیلم را بسازم که پاسخی باشد به حسن شوکت‌پور که وقتی هنوز شهید نشده بود، بارها به من گفت که بیا و مردانگی کن و در باره تنگه چزابه فیلم بساز.
هیوا
ملاقلی‌پور برای اثبات توانایی‌هایش پس از فیلم ضعیف کمکم کن، هیوا را ساخت که در جشنواره هفدهم فیلم فجر جایزه بهترین کارگردانی و بهترین فیلم را علاوه بر جوایز دیگر برد.
قارچ سمی
در سال 1380 ساخته شد، یک فیلم خوش‌ساخت با شخصیت‌ها و نگاهی آشفته و روان‌پریش.
بلمی به سوی ساحل
از نخستین فیلم‌های دفاع مقدسی که به مسئله سقوط خرمشهر از زاویه دید خود پرداخته و رشادت‌های رزمندگان برای بازپس‌گیری آن را در درام پر فراز و نشیب خود روایت می‌کند.
افق
او فیلم افق را در مقام کارگردان و نویسنده در سال 1367 ساخت. افق را می‌شود از معدود فیلم‌های سینمای دفاع مقدس درباره نیروهای مهجور غواص دانست. فیلم سینمایی افق در اواخر جنگ، یعنی سال 1367 ساخته شد و موفقیتش آنقدر زیاد بود که در زمان اکران به دومین فیلم پرفروش سال تبدیل شد.
نجات یافتگان
نجات یافتگان درواقع نسخه دیگری از سفر به چزابه است. فیلم رویکردی نو و جسورانه به پدیده جنگ و پیامدهایش، که تسلط تکنیکی و پیشرفت قابل توجه فیلمساز در زمینه کارگردانی را به رخ می‌کشند.
پرواز در شب
با ساخت این فیلم که نخستین تجربه تهیه کنندگی او هم محسوب می‌شد، توانست جایزه بهترین فیلم پنجمین جشنواره فیلم فجر را از آن خود کند. در این فیلم، تشابه زیادی است میان حماسه رزمندگان دفاع مقدس با حماسه علمدار کربلا و نمادسازی زیبایی را شاهد هستیم.
مجنون
مجنون محصول 1368 است. این فیلم را می‌توان شروع سینمای اجتماعی ملاقلی‌پور در بستر سینمای دفاع مقدس دانست.
مزرعه پدری
این فیلم را به تعبیری می‌توان جنگی‌ترین اثر ملاقلی پور شمرد، چرا که در فیلم یک جنگ واقعی رخ می‌دهد و تمامی جزئیات آن به تصویر کشیده می‌شود.
میم مثل مادر
میم مثل مادر این کارگردان که خیلی هم مورد توجه قرار گرفت، یکی از آخرین فیلم‌های او بود.
آخرین اثر او
رسول ملاقلی پور از کارگردانان متعهد سینمای پس از انقلاب در سفر خود به کربلای معلا برای بازدید لوکیشن‌ها از فرصت استفاده کرد و مستندی به نام شش گوشه عرش را جلوی دوربین برد که آخرین اثر او محسوب می‌شود.
درگذشت
رسول ملاقلی‌پور که برای کار روی فیلمنامه بعدی خود که آن هم به موضوع جنگ می‌پرداخت، به نوشهر رفته بود و در منزل یکی از دوستانش سکونت داشت. صبح سه شنبه 16 اسفند ماه سال 1385 سکته کرد و پیش از رسیدن امدادگران اورژانس جان سپرد، او پیش‌تر دو سکته قلبی را از سر گذرانده بود.
جوایز و افتخارات
- نامزد سیمرغ بلورین بهترین فیلم (قارچ سمی) – بیستمین دوره جشنواره فیلم فجر
- نامزد سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه (قارچ سمی) – بیستمین دوره جشنواره فیلم فجر
- نامزد سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی (سفر به چزابه) – چهاردهمین دوره جشنواره فیلم فجر
- نامزد سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه (هیوا) – هفدهمین دوره جشنواره فیلم فجر
- برنده سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی (هیوا) – هفدهمین دوره جشنواره فیلم فجر
- برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم (هیوا) – هفدهمین دوره جشنواره فیلم فجر
- نامزد سیمرغ بلورین بهترین فیلم اول و دوم (افق) – هفتمین دوره جشنواره فیلم فجر
- نامزد تندیس زرین فیلم منتخب انجمن نویسندگان و منتقدان (قارچ سمی)
- برنده لوح زرین بهترین فیلم (پرواز در شب) – پنجمین دوره جشنواره فیلم فجر
- نامزد لوح زرین بهترین فیلمنامه (پرواز در شب) – پنجمین دوره جشنواره فیلم فجر
- سومین فیلم سال (پناهنده) – دوره 9 منتخب نویسندگان و منتقدان
- سومین فیلم سال (سفر به چزابه) – دوره 11 منتخب نویسندگان و منتقدان
- پنجمین فیلم سال (نسل سوخته) – دوره 15 منتخب نویسندگان و منتقدان
- نهمین فیلم سال (مجنون) – دوره 6 منتخب نویسندگان و منتقدان
- دهمین فیلم سال (هیوا) – دوره 15 منتخب نویسندگان و منتقدان
- انتخاب ویژه سال (نسل سوخته) – دوره 15 منتخب نویسندگان و منتقدان
بهترین بیوگرافی
